Rola spalarni w systemie gospodarki odpadami - informacja Ministerstwa Środowiska

EcoGenerator, w 2018 roku unieszkodliwił 114 tys. ton odpadów, wytworzył 70 tys. MWh energii elektrycznej i 223 GJ ciepła

Polskie spalarnie i cementownie w roku 2017 przetworzyły 2,7 mln ton odpadów komunalnych, co stanowi 22 proc. masy wszystkich odpadów. Udział spalonych odpadów z odzyskiem energii do roku 2020 nie może przekroczyć 30 proc. Jesteśmy coraz bliżej tej granicy.

Departament Gospodarki Odpadami w Ministerstwie Środowiska przygotował materiał informacyjny dla Sejmowej Podkomisji stałej ds. monitorowania gospodarki odpadami pod tytułem: „Informacja Ministra Środowiska na temat spalarni odpadów komunalnych i ich miejsca w systemie gospodarki odpadami”. Informacja ta została przedstawiona podkomisji na posiedzeniu 3 kwietnia 2019 roku.

Opracowanie przytacza podstawowe dokumenty regulujące gospodarkę odpadami w Polsce:

1. Ustawę z 14 grudnia 2012r.  o odpadach
2. Ustawę z 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
3. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2022 (KPGO 2022).

Ustawa o odpadach przenosi do prawa krajowego zawartą w dyrektywie unijnej 2008/98/WE hierarchię sposobów postępowania z odpadami:

1. Zapobieganie powstawaniu odpadów
2. Przygotowanie do ponownego użycia
3. Recykling
4. Inne procesy odzysku (w tym odzysk energetyczny)
5. Unieszkodliwianie (składowanie albo spalanie bez odzysku energii).

KPGO 2022 wyznacza cele dla gospodarki odpadami komunalnymi , zgodne z przyjętą w ustawie o odpadach hierarchią postepowania.

1. Osiągnięcie poziomu recyklingu papieru, metali, plastiku i szkła w wysokości minimum 50 proc. ich masy do roku 2020,
2. Udział termicznie przekształconych odpadów do roku 2020 nie może przekroczyć 30 proc. masy wszystkich wytwarzanych odpadów.
3. Do roku 2030 udział składowanych odpadów nie może przekraczać 10 proc. masy wytwarzanych odpadów.

Wg danych GUS w roku 2017 wytworzono w Polsce 12 mln ton odpadów komunalnych. 6,8 mln ton (57 proc.) przeznaczono do odzysku, 5 mln  (42 proc.) do składowania. Reszta (0,2 mln ton) to odpady spalone bez odzysku energii.

Odzysk obejmuje :

• recykling 3,2 mln ton (27 proc.)
• przekształcanie termiczne z odzyskiem energii 2,7 mln ton (22 proc.)
• kompostowanie 848 tys. ton (7 proc.)

Gospodarka odpadami w województwie zachodniopomorskim

Dane, które przedstawiono w opracowaniu, dotyczą prawdopodobnie roku 2018, choć autorzy przypisali je do roku 2017. Nasza hipoteza o pomyłce bierze się faktu,  że zestawienie obejmuje także odpady przekształcone termicznie, a szczecińska spalarnia, jedyna instalacja, której te dane mogły dotyczyć, rozpoczęła pracę 28 grudnia 2017.

A zatem gospodarka odpadami komunalnymi w Zachodniopomorskiem przedstawia się następująco: (dane w tys. ton):

Ogółem: 639

• Recykling i kompostowanie 229 (36 proc.)
• Przekształcanie termiczne 118 (18,5 proc.)
• Składowanie 291 (45,5 proc.).

Spalanie odpadów

Odpady komunalne są spalane z odzyskiem energii w spalarniach i cementowniach.

W 2017 roku  w 10 polskich cementowniach spalonych zostało prawie 1,9 mln ton odpadów komunalnych, z czego  1,2 mln ton to tzw. paliwo alternatywne (o kodzie 19 12 10). Szacuje się, że udział odpadów komunalnych w paliwie alternatywnym wynosi 70 proc. Należy więc przyjąć, że faktyczna masa odpadów komunalnych zawartych w paliwie alternatywnym użytym przez cementownie wynosi ok. 855 tys. ton.

W tym samym roku w ośmiu spalarniach spalono 849 tys. ton odpadów, z czego 576 tys. ton stanowiły zmieszane odpady komunalne (kod 20 03 01), a 272 tys. odpady posortownicze (kod 19 12 10) i paliwo alternatywne (19 12 12).

Spalarnie odpadów komunalnych w Polsce i ich wydajność (w tys. ton):

Konin                    94

Poznań                210

Białystok             120

Bydgoszcz           180

Kraków                220

Szczecin               150

Warszawa           60

Rzeszów              100

Razem: 1,134 mln ton.

Plany budowy kolejnych bądź rozbudowy istniejących zakładów termicznego przetwarzania odpadów zakładają zwiększenie do roku 2022 mocy przerobowych polskich spalarni o 575 tys. ton do poziomu 1,7 mln ton.

Jaką rolę w gospodarce odpadami mają do odegrania spalarnie?

Autorzy raportu stwierdzają, że zgodnie z przyjętą hierarchią głównym kierunkiem zagospodarowania odpadów komunalnych w Polsce powinno być przygotowanie do ponownego użycia i recykling. Spalarnie odpadów należy traktować jako instalacje służące domknięciu systemu świadczenia usług komunalnych dla mieszkańców. Do spalarń powinny być kierowane jedynie odpady nie nadające się do recyklingu.

W chwili obecnej, jeśli weźmiemy pod uwagę cele dla gospodarki odpadami, a także obecne możliwości przerobowe istniejących już spalarń i cementowni, możliwości rozwoju rynku spalania odpadów są bardzo ograniczone.

Wydajność istniejących i planowanych w najbliższym czasie spalarń odpadów komunalnych oraz cementowni zbliża się do poziomu 30 proc. wytwarzanych w Polsce odpadów. A więc do limitu wyznaczonego przez Krajowy Plan Gospodarki Odpadami do roku 2020.

Biorąc pod uwagę powyższe Komisja Europejska nie przewiduje finansowania spalarni odpadów w nowej perspektywie finansowej dla Polski.